การดูแลตัวเองหลังคลอด
view 10,779
แม้ลูกคือคนสำคัญที่สุดสำหรับแม่หลังคลอดทุกคน แต่ สิ่งที่แม่ต้องให้ความสำคัญไม่แพ้กันคือ การดูแลตัวเองควบคู่ไปด้วย สิ่งที่คุณแม่หลังคลอดควรดูแลเป็นพิเศษ มีดังนี้
อาหาร คุณแม่ควรรับประทานอาหารเพิ่มขึ้น เนื่องจากต้องใช้ในการสร้างน้ำนมให้ได้ตามความต้องการของลูกน้อย อาหารที่ควรรับประทาน ได้แก่ นม ควรดื่มอย่างน้อยวันละ 2-3 แก้ว รับประทานโปรตีนเพิ่มขึ้น รับประทานแป้ง น้ำตาล น้อยลง หลีกเลี่ยงอาหารที่มีกลิ่นแรงๆที่กินแล้วมีกลิ่นออกมาทางปัสสาวะ เช่น ชา กาแฟ สะตอ ชะอม ผักชี ต้นหอม คิ่นไช่ เพราะหากมีกลิ่นออกมาทางปัสสาวะก็ย่อมมีกลิ่นออกทางน้ำนมด้วย เมื่อน้ำนมมีกลิ่นฉุน ลูกก็มักจะไม่ยอมกินนมแม่ และควรลดอาหารรสจัด ของหมักดอง ยาดองเหล้า ยาต้มยาหม้อที่มีเหล้าเป็นส่วนประกอบก็ควรหลีกเลี่ยง เพราะแอลกอฮอล์สามารถขับออกมาทางน้ำนมได้ ลูกก็จะได้รับแอลกอฮอล์ไปด้วย มีผลต่อการพัฒนาการของเด็ก
การพักผ่อน ปกติแล้วตอนลูกอ่อน ลูกมักจะตื่นกินนมตอนกลางคืนมากกว่ากลางวัน ก็จะทำให้คุณแม่อดนอน อ่อนเพลียมาก เพราะสูญเสียพลังงานจากการคลอดและการดูแลลูก ฉะนั้นแม่ต้องแบ่งเวลาหรือหาเวลาเพื่อพักผ่อนบ้างในช่วงกลางวัน ขณะที่ลูกน้อยหลับแม่ก็ควรงีบหลับตามไปด้วย ช่วงกลางวันได้หลับซัก 1-2 ชั่วโมง ก็จะช่วยทำให้หายอ่อนเพลียได้ดีขึ้น
|
การดูแลแผลฝีเย็บ หลังคลอดหากต้องชำระทำความสะอาดก็ต้องเช็ดทำความสะอาดจากหน้าไปหลังเสมอ ห้ามเช็ดจากหลังมาหน้า เพราะจะทำให้สิ่งสกปรกจากทวารหนักปนเปื้อนโดนแผลได้ ก็จะทำให้แผลอักเสบติดเชื้อได้ ควรเปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อยๆ เพื่อให้แผลแห้งอยู่เสมอ ห้ามนั่งขัดสมาธิเพราะแผลจะถูกฉีกแยกจากกัน ทำให้เจ็บแผลมาก แต่เวลาเดินก็ให้เดินแยกขาเล็กน้อยเพื่อไม่ให้แผลเบียดบี้สีกันระบม สำหรับแม่ที่คลอดลูกผ่านทางช่องคลอด ควรนั่งแช่น้ำอุ่นหรือปล่อยให้น้ำอุ่นไหลผ่านแผลฝีเย็บ ซึ่งอาจจะช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวดได้ และช่วยกระตุ้นให้มีการไหลเวียนของเลือดดีขึ้น ซึ่งจะทำให้แผลหายเร็วขึ้น การดูแลแผลผ่าตัด กรณีที่แพทย์ผ่าตัดติดพลาสเตอร์ซึ่งกันน้ำไม่ได้ คุณแม่ต้องระวังไม่ให้แผลโดนน้ำ อาจจะต้องเช็ดตัวไปก่อน แต่ถ้าแพทย์ติดพลาสเตอร์กันน้ำก็สามารถอาบน้ำได้เลย พยายามอยู่ในที่อากาศเย็นสบายเสมอ เพราะถ้าเหงื่ออกมากก็มักจะทำให้พลาสเตอร์หลุดออกมาได้ง่าย ถ้าพลาสเตอร์หลุดให้รีบมาพบแพทย์ทันที |
|
|
น้ำคาวปลา จะสังเกตเห็นว่าหลังคลอดจะมีน้ำคาวปลาไหลออกมาทางช่องคลอด 3 วันแรก จะมีสีแดงสด หลังจากนั้นจะจางลงเรื่อยๆ จน 10 วันจะใสๆ และจะหมดไปภายใน 14 วัน แต่อาจมีคราบสีเหลืองๆ ออกมานิดๆได้ตลอด จนหมดสนิทใน 6 สัปดาห์ แม่หลังคลอดควรจะสวมผ้าอนามัย ดูแลทำความสะอาดภายนอกด้วยสบู่และล้างน้ำให้สะอาด
การมีเพศสัมพันธ์ หลังจากคลอดแม่อาจจะมีความรู้สึกทางเพศลดลง ซึ่งเป็นผลมาจากการคลอด ความเครียดกับการปรับตัวเป็นแม่ และความเหนื่อยล้าจากการเลี้ยงลูก การเจ็บแผล และมีน้ำคาวปลา ทำให้ไม่พร้อม เพศสัมพันธ์หลังคลอดมีได้หลังจากแผลฝีเย็บ แผลผ่าตัดหายดีแล้ว น้ำคาวปลาหมดแล้ว ปกติแล้วก็จะใช้เวลาประมาณ 6 สัปดาห์หลังคลอด ปกติแล้วตอนตรวจหลังคลอด 1 เดือน คุณหมอก็จะให้คำแนะนำเรื่องคุมกำเนิดไปด้วย ก่อนมีเพศสัมพันธ์ก็ควรระวังเรื่องคุมกำเนิดไว้เสมอ และ ตระหนักเสมอว่าการที่ลูกกินนมแม่แล้วไม่มีประจำเดือน ไม่ได้เป็นการคุมกำเนิด ยังมีโอกาสตั้งครรภ์โดยไม่ตั้งใจได้เสมอ
อาการผิดปกติ เมื่อมีอาการผิดปกติ เช่น มีไข้ เต้านมอักเสบ ปวดบวม แดง ร้อน น้ำคาวปลาไหลปริมาณมาก มีกลิ่นเหม็น ปัสสาวะแสบ ขัด ขุ่น ปวดท้อง อาการดังกล่าวให้รีบไปพบแพทย์โดยด่วน
การตรวจหลังคลอด หมอจะนัดตรวจ 4-6 สัปดาห์หลังคลอด เพื่อดูว่าอวัยวะภายในต่างๆกลับเข้าสู่สภาพเดิมตามปกติหรือยัง มีอะไรผิดปกติหรือไม่ ดูแผล ดูน้ำคาวปลา ดูว่าปากมดลูกปิดดีไหม มดลูกหดเล็กลงเข้าอู่ดีแล้วหรือยัง และยังได้รับการตรวจเช็คมะเร็งปากมดลูก ได้รับการฉีดวัคซีนที่เคยตรวจดูแล้วพบว่าไม่มีภูมิในระหว่างที่ตั้งครรภ์
