Floor Time ...ช่วงการเล่นของพ่อแม่ลูก
view 5,077
Dr. Stanley I. Greenspan จิตแพทย์เด็ก เป็นผู้ริเริ่มในการนำหลักการ Floor Time ไปใช้ในการกระตุ้นพัฒนาการเด็ก ได้กล่าวไว้ถึงสถานการณ์ยุ่งยากในชีวิตของพ่อแม่ยุคปัจจุบันว่า "พ่อแม่มีภารกิจวุ่นวายในชีวิตเต็มไปหมดจนกระทั่งมีเวลาอยู่กับลูกไม่เพียงพอ และส่งผลให้ตามไม่ทันว่าลูกของตนกำลังมีพัฒนาการด้านต่างๆ อย่างไร มีความรู้สึกนึกคิดต่อชีวิตและต่อโลกรอบตัวอย่างไร อีกทั้งมีการเติบโตทั้งทางความคิดและจิตใจไปอย่างไร" Dr. Greenspan จึงได้พัฒนาแนวคิดและวิธีการแก้ปัญหานี้ ที่เรียกกันว่า "Floor Time" ซึ่งก็มาจากเวลาที่ผู้ใหญ่ต้องการพูดคุยหรือเล่นกับเด็ก โดยเฉพาะเด็กเล็กๆ เราจะต้องนั่งลงกับพื้นเพื่อให้อยู่ในระดับเดียวกับเด็ก
หลักการง่ายๆ ของ Floor Time ก็คือ จัดเวลาสักวันละอย่างน้อย 30 นาที ให้เป็นเวลาที่พ่อแม่จะอยู่ร่วมกับเด็กโดยเฉพาะ โดยตลอดระยะเวลานั้นจะมุ่งความสนใจทั้งหมดไปที่ความต้องการของลูก ไม่ใช่ที่ความต้องการหรือความตั้งใจของพ่อแม่
พ่อแม่ต้องทำอย่างไร..ตลอดระยะเวลาอย่างน้อย 30 นาทีนั้น
คำตอบก็คือ "ทำอะไรก็ได้ตามใจลูก" เพราะหัวใจสำคัญของหลักการ Floor Time คือ การให้ลูกเป็นผู้เลือกเกมหรือสิ่งที่เขาต้องการเล่น ให้ลูกเป็นผู้กำหนดทิศทางและกติกาการเล่น ให้เขาเป็นคนควบคุมบทสนทนา และเป็นคนคอยบอกว่าคุณต้องทำอะไร แค่ไหน อย่างไร ส่วนบทบาทของพ่อแม่ในเวลานั้นก็คือ ทำตามความต้องการของลูก และมีส่วนร่วมอย่างแข็งขันตั้งใจกับกิจกรรมที่ลูกกำหนด โดยไม่ต้องเป็นคนคอยกะเกณฑ์หรือควบคุมอะไรเลย
Floor Time ยังมีส่วนช่วยให้ลูกเติบโตโดยมีพัฒนาการทางอารมณ์ที่ดีด้วย เพราะการใช้ Floor Time อย่างถูกวิธี คือการสร้างบรรยากาศเปิดที่ทำให้เด็กรู้สึกปลอดภัย และมั่นใจพอที่จะพูดคุยบอกเล่าถึงปัญหาคาใจทั้งใหญ่และเล็กของเขาให้เราฟัง ทั้งยังเป็นโอกาสที่ดีในการฝึกทักษะทางสังคมแก่ลูกด้วย ซึ่งปัจจุบัน Floor Time ได้ถูกนำไปปรับใช้ในการบำบัดเด็กออทิสติกจนเป็นที่แพร่หลายเช่นกัน
Floor Time ช่วยให้สัมพันธภาพระหว่างพ่อแม่และลูกใกล้ชิดสนิทสนมกันยิ่งขึ้น เพราะในระหว่างการทำ Floor Time พ่อแม่จะได้รับรู้ความรู้สึกนึกคิดของลูก นำไปสู่การค้นพบสิ่งที่พ่อแม่ลูกสนใจร่วมกัน เกิดความเข้าใจ และเห็นอกเห็นใจกันและกัน
หลักการที่ลืมไม่ได้ของ Floor Time
- ทำให้เป็นกิจวัตรประจำวัน เพราะความสม่ำเสมอเป็นเรื่องสำคัญมาก
- ทำอย่างไม่มีเงื่อนไข เช่น ไม่งด Floor Time เป็นการลงโทษเมื่อลูกทำผิด เพราะจุดสำคัญคือการให้ลูกเรียนรู้ว่าพ่อแม่จะอยู่เคียงข้างเขาเสมอ แม้ในเวลาที่เขาทำบางสิ่งผิดพลาดไป
- จัดเวลาให้ได้อย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน (ต่อลูก 1 คน) เพราะเวลาน้อยกว่านั้นไม่เพียงพอต่อการสร้างสัมพันธภาพอันอบอุ่น เห็นอกเห็นใจ และเต็มไปด้วยความรัก
- ทุ่มเทความสนใจให้ลูกแบบเต็มร้อย ปราศจากสิ่งรบกวนใดๆ ทั้งปวงตลอดระยะเวลาการทำ Floor Time
- ให้ลูกเล่น "บทนำ" ตลอดช่วงเวลานั้น ทำตามเงื่อนไขที่ลูกต้องการโดยไม่ต้องมีความคาดหวังหรือกำหนดกฎเกณฑ์จัดการขั้นตอนต่างๆ ตามความเคยชินในฐานะพ่อแม่
- พ่อแม่เล่นบทผู้ตามอย่างมีส่วนร่วม ไม่ใช่แค่คอยสังเกตการณ์อยู่เฉยๆ แต่ควร "อิน" เข้าไปกับสิ่งที่ลูกชวนทำในเวลานั้น เพื่อให้ปฏิสัมพันธ์เป็นไปอย่างรื่นไหล
เทคนิคการทำ Floor Time กับลูกวัย 1- 3 ขวบ
- แม้ลูกวัยนี้จะพูดได้บ้างแล้ว แต่การสื่อสารของเขามีข้อจำกัด ผู้ใหญ่ต้องช่วยนำเสนอการเล่นดีๆ ให้เขาอยากเล่น และไม่ว่าเขาจะมีท่าทีชอบใจหรือไม่กับข้อเสนอนั้น ก็ต้องใจเย็นไม่บังคับ เคล็ดลับคือลองแนะนำสิ่งที่น่าจะไปได้ดีกับอารมณ์ในขณะนั้นของเขา
- เล่นแสดงละครหรือบทบาทสมมุติ โดยให้ลูกเป็นฝ่ายเลือกเรื่อง และบทที่ตัวเองอยากแสดง รวมทั้งบทของคุณพ่อคุณแม่ ผู้ใหญ่ไม่ควรอาย (แสดงไปให้เต็มที่ไปเลย) อย่าลืมชวนคุยต่อเติมเสริมจินตนาการ
- เสนอเกมให้ลูกเล่น เช่น เกมปริศนาหรือต่อบล็อก พลางพูดคุยไปตามบทสนทนาของเขา
- ชวนลูกระบายสีด้วยนิ้วมือ โดยให้เขาเป็นคนเลือกสีที่ชอบ
- ร้องเล่นเต้นระบำไปด้วยกันกับเพลงโปรด หรือเล่นเด้งบอลไปมาหากัน
- ชวนลูกทำกิจกรรมที่เราเองอยากทำ เพราะเด็กๆ น่ะจะดีใจสุดๆ เลยถ้าได้รับการยอมรับ และอนุญาตให้มีส่วนร่วมในโลกของผู้ใหญ่ ฉะนั้น ถ้าลูกคิดไม่ออกว่าอยากทำอะไร ลองเสนอสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่กำลังอยากทำแล้วชวนเขามาสนุกด้วยกันซะเลย เช่น ทำงานศิลปะประดิษฐ์ รดน้ำต้นไม้ ปลูกต้นไม้
